Aktüerler Yönetmeliği

Amaç 

Madde 1- Bu yönetmeliğin amacı aktüerlerin faaliyetlerine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesidir. 

Kapsam 

Madde 2- Bu Yönetmelik Türkiye'de faaliyette bulunan sigorta ve reasürans şirketlerinde istihdam edilen aktüerler ile özel sigortacılık alanında faaliyet gösteren diğer aktüerler hakkında uygulanır. 

Yönetmelik, aktüerlik yapabilecek kişilerin nitelikleri ile aktüerlik mesleğine giriş ve çalışma esas ve usulleri ile mesleğin düzenlenmesine ilişkin diğer hususları kapsar. 

Dayanak 

Madde 3 - Bu yönetmelik, 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu'nun 1'nci, 4'üncü ve 38'inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. 

Tanımlar 

Madde 4- Bu yönetmelikte yeralan; 
a) Kanun: 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu'nu, 
b) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığı'nı, 
c) Sigorta Şirketi: Türkiye'de kurulmuş sigorta şirketleri ile yabancı ülkelerdeki sigorta şirketlerinin Türkiye'deki faaliyetlerinden sorumlu yönetim merkezini, 
d) Aktüer: Sigortacılık tekniği ile buna ilişkin yatırım, finansman ve demografi konularında olasılık ve istatistik teorilerini uygulayarak, yasal düzenlemelere uygun prim, rezerv ve kâr paylarını hesaplayarak, tarife ve teknik esasları hazırlayan kişileri, 
e) Aktüerler Sicili: 7397 sayılı Kanun uyarınca aktüerlik yapmaya hak kazananların Müsteşarlıkça kayıt edildiği sicil listesini , ifade eder. 

Aktüerlik 

Madde 5- Bu Yönetmelikteki nitelikleri taşıyan ve gerekli şartları yerine getirip Müsteşarlıkça Aktüerler Sicili'ne kaydolunan gerçek veya tüzel kişiler özel sigortacılık alanında aktüerlik yapabilirler. 

Gerçek Kişi Aktüerlerde Aranan Koşullar 

Madde 6- Aktüerlik yapacak gerçek kişilerin ; 

a) Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda olması, 
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunması, 
c) Kamu haklarından mahrum bulunmaması, 
d) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis yahut sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla ağır para cezasına mahkûm edilmemiş olması , cezası ne olursa olsun basit ve nitelikli zimmet, devlet alım satımlarında menfaat sağlamak, rüşvet, irtikap, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından hüküm giymiş bulunmaması, iflas ve konkordato ilân etmemiş olması, 
e) Meslek şeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmaması, 
f) Disiplin soruşturması sonucu kamu görevlerinden çıkarılmış olmaması, 
g) Matematik, istatistik, ekonometri veya aktüerya dallarında eğitim veren en az dört yıl süreli bir yüksek öğrenim kurumunu bitirmesi, 
h) Müfredat programlarını Müsteşarlığın uygun göreceği en az bir yıl süreli aktüerya kurslarını başarı ile tamamlamış olması (Aktüerya dallarında eğitim veren en az dört yıl süreli bir yüksek öğrenim kurumunu bitirmiş olanlara bu fıkra hükmü uygulanmaz.), 
ı) Yurt içinde veya dışında sigorta veya reasürans şirketlerinin, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı'nın, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun veya Bağ-Kur'un aktüerya bölümlerinde toplam 2 yıl süre ile mesleki uygulama görmüş olması (Sigorta Denetleme Kurulu ve Sigortacılık Genel Müdürlüğü'nde aktüerya ile ilgili birimlerdeki mesleki faaliyetler de bu toplam sürede dikkate alınır), 
i) Yapılacak yazılı sınavda başarılı olmasışarttır. 

Tüzel Kişi Aktüerlerde Aranan Koşullar 

Madde 7- Aktüerlik yapacak tüzel kişilerin: 
a) Anonim veya limited şirket statüsü taşımaları, 
b) Merkezinin Türkiye'de bulunması, 
c) Gerçek kişi kurucuların 6'ıncı maddede sayılan niteliklere sahip olması ve tüzel kişi kurucuların iflas ve konkordato ilân etmemiş olması, 
d) Anasözleşmelerinde aktüerlikten başka bir işle iştigal edeceklerine dair hüküm bulunmaması, 
e) Hisse senetlerinin nama yazılı olması, 
f) Tüzel kişi kurucuları ile sermayenin %10 ve daha fazlasına sahip gerçek kişi ortaklarının ve tüzel kişi aktüerleri temsil ve ilzama yetkili kişilerin gerçek kişi aktüerlerdearanacak şartları taşıması ve sermayenin en az %51'ine gerçek kişi aktüerlerde aranacak şartları haiz gerçek kişilerin sahip olması, şarttır. 

Sorumlu Aktüer 

Madde 8- Hayat branşında faaliyet gösteren her sigorta şirketi, Aktüerler Siciline kayıtlı aktüerler arasından seçilen sorumlu bir aktüer çalıştırmak zorundadır. Şirket birden fazla aktüer çalıştırıyorsa bunlardan birini sorumlu aktüer olarak işe başlamasından itibaren 10 gün içinde Müsteşarlığa bildirir. Sorumlu aktüerin, yurtiçinde veya yurtdışında sigorta veya reasürans şirketlerinin, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı'nın, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun veya Bağ-Kur'un aktüerya bölümlerinde toplam üç yıl süre ile mesleki uygulama görmüş olması şarttır. Sigorta Denetleme Kurulu ve Sigortacılık Genel Müdürlüğü'nde aktüerya ile ilgili birimlerdeki mesleki faaliyetler de bu toplam sürede dikkate alınır. 

Sorumlu aktüer, bu yönetmelikte belirtilen, Müsteşarlığa gönderilmesi gereken belgeleri onaylayarak, şirketin mali bünyesini sigorta sözleşmelerinden doğan yükümlülüğünün sürekli olarak karşılanabilir durumda olup olmaması açısından izlemek zorundadır. Yükümlülük karşılama yeterliliği oranını karşılayacak yeterli kaynakların var olup olmadığını araştırmak da bu izlemeye dahildir. 

Sorumlu aktüer, şirket yönetimine, onaya tabi işlemlerde hangi hesap tahminlerini kullandığını bir raporla açıklamak zorundadır. 

Şirket yönetim kurulu, sorumlu aktüere, görevinin yasalara uygun olarak yerine getirmesi için gerekli her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür. 

Sorumlu aktüer, kendisine düşen görevleri yerine getirirken belgeleri onaylamayacağı veya sınırlı olarak onaylayacağı kanısına varırsa bu hususu, yönetime yazılı olarak bildirmek zorundadır. 

Sınav 

Madde 9- Gerçek kişi aktüerlerde aranan koşulları taşıyanlar yapılacak olan yazılı sınava girerler. Sınava girmek isteyenler Müsteşarlığa 4,5 x 6 ebadında iki adet fotoğraf ve bir dilekçe ile başvururlar. Başvuru dilekçesinde adayın adı ve soyadı, doğum yeri ve tarihi, mezun olduğu yüksek öğretim kurumuna ait bilgiler bulunur. 

Sınav Kurulu 

Madde 10- Sınav Kurulu, gerçek kişi aktüer adaylarının katılacağı yazılı sınavı gerçekleştirmek amacıyla Müsteşarlıkça seçilen bir başkan ve 4 üyeden oluşur. Üyeler biri Müsteşarlıktan, biri sektörü temsilen Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nden, üçü aktüerya konusuna ilişkin yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri veya görevlilerinden oluşur. Sınav Kurulunun giderleri Kanun'un 34. maddesi çerçevesinde Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği tarafından karşılanır. 

Sınav Konuları 

Madde 11- Aktüerya yazılı sınav konuları aşağıdadır: 

A. Aktüerya Bilgileri: 

a) Aktüerya Tekniği ve Uygulama Esasları: Sigorta matematiği, olasılık, istatistik yöntemleri, mali cebir, mortalite, fiyatlandırma. 

B.Diğer Sigortacılık Bilgileri: 

a) Genel Sigortacılık Bilgileri :Riziko sınıflandırması, risk yönetimi, reasürans kavramları ve diğer temel sigorta kavramları, 
b) Sigortacılık Mevzuatı: Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'nun Sigortacılıkla ilgili hükümleri, Sigorta Murakabe Kanunu, sigortacılıkla ilgili diğer Kanunlar ile bu kanunlara göre yürürlüğe konan Tüzük, Kararname ve Yönetmelikler ile Sigorta Genel Şartları, 
c) Sigorta ve Reasürans Muhasebesi: Genel muhasebe, sigorta muhasebesi, bilanço analizi ve tek düzen hesap planı ve uygulaması, 
d) Sigortacılıkla İlgili Vergi Mevzuatı: Vergi Usul Kanunu'nun , Kurumlar Vergisi Kanunu'nun, Gelir Vergisi Kanunu'nun, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun ilgili hükümleri, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Yangın Sigorta Vergisi. 

Sınav Esasları 

Madde 12-Sınava giriş ve değerlendirme aşağıdaki esaslara göre yapılır: 

a) Sınavın tarihi ve yeri Müsteşarlıkça belirlenir ve Kurul tarafından sınav tarihinden en az 30 gün önce Türkiye genelinde basım ve dağıtımı yapılan bir günlük gazetede ilan edilir. 

b) Sınava katılmak isteyenler sınav tarihinden en çok 15 gün öncesine kadar Müsteşarlığa başvurup aday kayıtlarını yaptırmak ve sınava giriş kartlarını almak zorundadırlar. 

c) Sınav süresi iki bölümde üçerden altı saattir. 

d) Yazılı sınav konularından A ve B gruplarından her biri 100 tam puan ve B grubundaki her sınav konusu 25 puan üzerinden değerlendirilir. Sınavda başarılı sayılabilmek için alınan puanın, 11'inci maddenin B grubunda belirtilen her bir sınav konusu için ayrı ayrı 15 puandan, A grubunda belirtilen sınav konusu için 70 puandan az olmamak üzere ortalama 70 puan olması şarttır. 

e) Sınav kurallarına uymayan, kopya teşebbüsünde bulunanların tespiti halinde bu kişilerin sınavları geçersiz sayılır ve bu gibiler bir daha sınava giremezler. 

f) Sınav Kurulu sınav kağıtlarını en geç yirmi gün içinde değerlendirerek, bir liste ile birlikte Müsteşarlığa göndermek zorundadır. 

g) Müsteşarlık, sınav sonuçlarını, kazanan adayların başvuru sırasında belirtilen adreslerine iadeli taahhütlü bir mektupla bildirir.Ayrıca sınav sonuçlarını içeren bir liste görülebilecek bir yere asılıp ilan edilmek üzere Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'ne gönderilir. 

h) Sınava en fazla iki defa girilebilir.Sınav Komitesi sınavla ilgili olarak bu yönetmelikte bulunmayan hususları yönetmeliğin genel amacına uygun olarak belirlemeye yetkilidir. 

Sınav ve Eğitim Muafiyeti 

Madde 13- Aşağıdaki kişiler, bu yönetmeliğin 6'ıncı maddesinin (g), (h) ve (i) bendlerinden muaftırlar: 

a) Hazine Müsteşarlığı'nda 7397 ve 4059 sayılı Kanunlara göre aktüerliğe atananlar, 
b) Yurtiçi veya yurtdışındaki aktüerya dalında eğitim veren üniversitelerden bu dalda master ya da doktora derecesi alanlar.(Bu kişilerden aktüerya konularında en az üç yıl öğretim üyeliği yapanlar ayrıca 6'ıncı maddenin (ı) bendi hükmünden de muaftırlar). 

Bu kişiler, müteakip maddede belirtilen ilgili belgeler ile Aktüerler Siciline kaydolmak üzere Müsteşarlığa başvururlar. 

Aktüerler Sicili 

Madde 14- Aktüerlerde aranan koşulları taşıyanlar aşağıdaki belgeler ile sicile kaydolmak üzere Müsteşarlığa başvururlar: 

a) Özgeçmiş, 

b) Nüfus cüzdanının onaylı örneği, 

c) Öğrenim belgesi, 

d) Sabıkasızlık kaydı, 

e) Varsa master veya doktora mezuniyet belgesinin noterden tasdikli örneği. 

Müsteşarlık, başvuru sahibinin durumunu inceledikten sonra, gerekli nitelik ve şartları taşıyanları sicile kaydeder. 

Aktüerlik Sicilinden Silinmeyi Gerektiren Haller 

Madde 15- Aşağıdaki hallerde aktüerin kaydı Müsteşarlıkça sicilden silinir: 

a) Aktüerin, Aktüerlik Siciline kayıt için bu yönetmeliğin aradığı şartları haiz olmadığının veya sonradan kaybettiğinin anlaşılması, 
b) Aktüerin mesleğinden kendi isteği ile ayrılması, 
c) Aktüerin, sigortalıların hak ve menfaatlarını haleldar edecek, sigorta ve reasürans şirketlerinin mali bünyelerini olumsuz yönde etkileyecek veya sigortacılık mevzuatına aykırı bilgi ve belgeleri bilerek veya bilmesi gerektiği halde onayladığının tespit edilmesi. 
Yabancı Aktüerler 

Madde 16- Aktüerlik mesleğini resmen düzenlemiş olan yabancı bir devletin uyruğundaki kişilerin karşılıklılık şartı ile kendi ülkelerinde en az üç yıl aktüerlik yapmaları ve en az bir yıl Türkiye'de sigorta veya reasürans şirketlerinde mesleki deneyim görmüş olmaları şartıyla, Müsteşarlıkça Aktüerler Siciline kaydedilir. 

Türkiye'de aktüerlik yapacak kişilerde varsa faaliyette bulundukları ülkenin aktüerliğe ilişkin bir mesleki teşekkülüne üye olma şartı aranır. 

Onaya Tabi İşlemler 

Madde 17- Aşağıdaki belgeler sorumlu aktüer tarafından onaylanarak Müsteşarlığa gönderilir: 

a) Hayat sigortaları, bir yıl ve daha uzun süreli sağlık sigortaları, hayata ek ferdi kaza sigortalarına ilişkin tarife ve talimatlar, 
b) Matematik karşılıklar, kâr payı teknik esasları, formül ve cetveller, 
c) Hesap özetleri ile ilgili finansal tablolar, 
d) Sigortalılara dağıtılacak kâr payını gösteren kâr dağıtım tabloları, 
e) Portföy hareketleri ve matematik karşılık icmal tabloları, hayat dalı kâr zarar tabloları, hayat dalı yükümlülüğü karşılama yeterliliği tabloları, 
f) Müsteşarlıkça belirlenecek diğer belgeler. 

Hayat sigortası şirketlerinde primler, sigorta matematiği varsayımlarına dayanılarak hesaplanır: Sözkonusu primler sigorta teşebbüslerinin bütün yükümlülüklerini karşılayacak, özellikle de her bir sözleşme için yeterli karşılıkları teşkil edebilecek miktarda olur. 

Primler ve tazminatlar, aynı varsayımlar altında yalnızca aynı ilkelere göre ölçülebilmelidir. 

Bilgi Verilmesi, İbraz ve Sır Saklama Yükümlülükleri 

Madde 18- Aktüerler, 7397 sayılı Kanuna göre yetkili kimselerin, yapmış oldukları iş ve işlemler ile ilgili olarak isteyebilecekleri tüm bilgileri vermeye ve belgeleri ibraz etmeye mecburdurlar. 

Aktüerler sıfat ve görevleri dolayısıyle öğrendikleri, sigorta ve reasürans şirketine ya da müşterilerine ait sırları, bu konuda Kanun ile açıkça yetkili kılınmış mercilerden başkasına açıklayamazlar. 

Diğer Yükümlülükler 

Madde 19- Sicile kaydedilen aktüere bir sicil numarası verilir. Aktüerler sigortacılıkla ilgili her türlü yazışmalarında ve onayladıkları belgelerde imzaları ile birlikte sicil numaralarını da belirtirler. 

Aktüerler, görmüş oldukları eğitimin sağladığı bilgileri objektif, iyi niyet ve dürüstlükle kullanır, sigortalıların hak ve çıkarlarını bu bilgilere uygun olarak gözetirler. 

Aktüerler, çalışmakta oldukları sigorta veya reasürans şirketlerini 10 iş günü içinde Müsteşarlığa bildirmek zorundadırlar. 

Aktüerler meslekleri dışında ticari faaliyetle iştigal edemezler, acente, broker, prodüktör veya sigorta eksperi olarak çalışamazlar, bunların nezdinde ücretli veya maaşlı bir görevde bulunamazlar. 

Reklamlarda Dikkat Edilecek Hususlar 

Madde 20- Aktüerler veya aktüerya işi ile iştigal edecek kişiler ilan ve reklamlarında mesleğin vakar ve ciddiyetine uygun olmayan ifadelere yer veremezler. 

Geçici Madde- Bu yönetmeliğin yayımı tarihinden önce usulüne uygun olarak aktüer ünvanını almış ve Müsteşarlıkça aktüerliğe kabul edilmiş olanların hakları saklıdır. Bu kişiler, talepleri üzerine bu Yönetmeliğin 14'üncü maddesinde belirtilen belgeler ile Müsteşarlığa başvurarak Aktüerler Siciline kaydedilir. Kaydedilen aktüere Müsteşarlıkça sicil numarası verilir. 

Yürürlük 

Madde 21- Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 

Yürütme 

Madde 22- Bu yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu Bakan yürütür. 

Geri