Sigorta ve Reasürans Brokerleri Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM: Genel Hükümler 

Amaç 

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı sigorta ve reasürans brokerlerinin faaliyetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir. 

Kapsam 

Madde 2- Bu Yönetmelik, sigorta ve reasürans brokerlerinin niteliklerine, kuruluşlarına, faaliyetlerine, tutacakları defter, belge ve kayıt düzeenine, yapamayacakları işlere ve denetimlerine ilişkin usul ve esasları kapsar. 

Dayanak 

Madde 3- Bu Yönetmelik, 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu'nun 37'nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. 

Tanımlar 

Madde 4- Bu Yönetmelikte yeralan; 

a) Kanun: 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanununu, 
b) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, 
c) Sigorta Şirketi: Türkiye'de kurulmuş sigorta şirketleri ile yabancı ülkelerdeki sigorta şirketlerinin Türkiye'deki şubelerini, 
d) Reasürans Şirketi: Türkiye'deki kurulmuş reasürans Şirketleri ile yabancı ülkelerdeki reasürans şirketlerinin Türkiye'deki şubelerini, 
e) Broker: Sigorta ve reasürans brokerlerini, 
f) Sigorta Brokeri: Sigorta sözleşmelerinde sigortalıyı temsil ederek ve sigorta şirketinin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak, tehlikelerin sigorta edilmesi için sigorta sözleşmesi yapmak isteyenlerle sigorta şirketlerini bir araya getiren, sigorta sözleşmesinin akdinden önceki gerekli hazırlık çalışmalarını yapan ve gerektiğinden bu anlaşmaların uygulanmasında, özellikle tazminatın ödenmesinde yardımcı olan gerçek veya tüzel kişileri, 
g) Reasürans Brokeri: Sigorta brokerlerinin yaptırları işleri sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri arasında yapan gerçek veya tüzel kişileri, ifade eder. 

İKİNCİ BÖLÜM: Brokerlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar 

Gerçek Kişi Brokerlerde Aranacak Nitelikler 

Madde 5- Brokerlik yapacak gerçek kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır: 

a) Türkiye'de ikamet etmeleri, 
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmaları, 
c) En az dört yıllık yüksek okul mezunu olmaları ve brokerlik mesleğinin gerektirdiği bilgi ve deneyimine sahip olmaları veya yurt içinde ya da yurt dışında faaliyet gösteren bir sigorta veya reasürans şirketinde sigorta bronşları ile ilgili teknik servislerde imza yetkisine sahip yönetici olarak en az üç yıl veya sözleşme veya prim tahsiline yetkili acente olarak en az beş yıl çalışmış olmaları, 
d) Sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla ağır para cezası ile cezalandırılmamış olmaları veya emniyeti suistimal, dolandırıcılık, karşılıksız çek keşidesi, hirsızlık, zimmet, ihtilas, rüşvet, irtikap, sahtekarlık gibi yüz kızartıcı suçlardan dolayı mahkumiyetlerinin bulummaması, 
e) İflas etmemiş veya konkordato ilan etmemiş olmaları. 

Tüzel Kişi Brokerlerde Aranacak Nitelikler 

Madde 6- Brokerlik yapacak tüzel kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır: 

a) Anonim veya limited şirket şeklinde kurulmaları, 
b) Merkezlerinin Türkiye'de olması, 
c) Ana sözleşmelerinde brokerlikten başka bir işle iştigal edeceklerine dair hüküm bulunmaması, 
d) Asgari ödenmiş sermayelerinin 1.000.000.000,-Türk Lirası olması, 
e) Hisse senetlerinin nama yazılı olması, 
f) İflas etmemiş veya konkordato ilan etmemiş olmaları, 
g) Tüzel kişi kurucularının ve sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip tüzel kişi ortaklarının iflas etmemiş veya konkordato ilan etmemiş olması, 
h) Gerçek kişi kurucularının ve sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip gerçek kişi ortaklarının beşinci maddede belirtilen nitelikleri taşımaları. 

Tüzel kişi brokerleri temsil ve ilzama yetkili olan yöneticilerin gerçek kişi brokerlerde aranılan niteliklere sahip olması gerekir. 

Kuruluşta aranan asgari sermaye miktarı her yıl Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yayımlanan toptan eşya fiyatları endeksi artış oranını aşmamak kaydıyla Müsteşarlıkça arttırılabilir. 

Türkiye'de Faaliyet Gösterecek Yabancı Brokerler 

Madde 7- Gerçek kişi yabancı brokerlerin Türkiye'de faaliyette bulunabilmeleri için beşinci maddede sayılan nitelikleri taşımalaları ve kendi ülkelerinde en az beş yıl brokerlik yapmış olmaları gerekir. 

Tüzel kişiliğe sahip yabancı brokerleri ise, Türkiye'de ancak şube açmak suretiyle faaliyet gösterebilir. Şube açmak suretiyle faaliyet gösterecek brokerlerde, altıncı maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde öngörülenlere ek olarak aşağıdaki nitelikler aranır: 

a) Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayelerin 1.000.000.000,-Türk Lirasından az olmaması, 
b) Kuruldukları ülkelerden en az beş yıl brokerlik yapıyor olmaları, 
c) Faaliyette bulundukları ülkelerde sigortacılık yapmaktan yasaklanmamış olmaları. 

Tüzel kişi yabancı brokerleri temsil ve ilzama yetkili olan yöneticilerin gerçek kişi brokerlerde aranılan niteliklere sahip olması şarttır. 

Kuruluşta aranan asgari sermaye miktarı her yıl Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yayımlanan toptan eşya fiyatları endeksi artış oranını aşamamak kaydıyla Müsteşarlıkça arttırılabilir. 

Brokerlik Yapmayacaklar 

Madde 8- Aşağıdaki gerçek veya tüzel kişiler brokerlik yapamazlar: 

a) Yönetmeliğin 5'inci, 6'ncı ve 7'nci maddelerinde sayılan niteliklerini kaybedenler, 
b) Sigorta hasar eksperliği, acentelik veya prodüktörlük yapanlar, 
c) Sigorta ve reasürans şirketlerinin, sigorta hasar eksperlerinin, acentelerin veya prodüktörlerin yanında çalışanlar, 
d) Sigorta hasar eksperlerine, acentelere ve prodüktörlere ortak olanlar. 

Faaliyet İzni 

Madde 9- Sigorta ve reasürans brokerlerinin Türkiye'de faaliyette bulunabilmeleri Müsteşarlığın iznine tabidir. 

Brokerlik yapmak isteyen gerçek kişilerin faaliyet izni alabilmek için yaptıkları yazılı başvurulara aşağıdaki belgeler eklenir: 

a) Brokerlik yapabilmek için yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıdıklarını gösterir belgeler, 
b) Faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere düzenlenen fizibilite ve çalışma esaslarını göseterir rapor, 
c) Müsteşarlık tarafından gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler, 

Tüzel kişi broker olarak faaliyet göstermek isteyenlerin ise; 
a) Brokerlik yapabilmek için yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıdıklarını gösterir belgeleri, 
b) Anasözleşme örneğini, 
c) Faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere düzenlenen fizibilite ve çalışma esaslarını gösterir raporu, 
d) Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyet gösterecek olan yabancı brokerlerin son üç yıllık bilançoları ile kar-zarar tablolarını, 
e) Müsteşarlık tarafından gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeleri,yapacakları yazılı başvurulara eklemeleri gerekir. 

Faaliyet İzninin İptali 

Madde 10- Faaliyet izninin alınmasından itibaren bir yıl içerisinde faaliyetine başlamayanların izinleri Müsteşarlıkça iptel edilir. 

Ruhsat Verilmesi 

Madde 11- Brokerler, faaliyetlerine başlamadan önce Müsteşarlıktan ruhsat almak zorundadırlar. 

Kuruluş işlemlerini tamamlayan tüzel kişi brokerler ve yabancı brokerlerin Türkiye'deki şubeleri ile gerçek kişi brokerlerin ruhsat almak için yapacakları yazılı başvurularına aşağıdaki belgeler eklenir: 

a) Ticaret sicili memurluğunca verilmiş sicil tasdiknamesinin bir örneği, 
b) Mesleki Sorumluluk Sigortasını yaptırdığına dair sigorta poliçesinin bir örneği, 
c) Faaliyet konularına uygun sağlıklı bir yönetim, gerekli muhasebe kayıt, bilgi ve belge sistemi ile düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlayacak yeterli bir organizasyonun kurulmuş ve teknik donanımın sağlanmış olduğunu gösterir belgeler, 
d) Faaliyet konularına uygun histem birimlerini kurulup, bu birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturduğu ve personelin görev, yetki ve sorumluluklarının belirlendiğini gösterir belgeler, 
e) Brokerlik yapmaya yeterli düzey ve nitelikte mekan ve donanıma sahip olduklarına ve işletmelerinden en az lise veya dengi okul mezunu üç yıl sigortacılık tecrübesi veya Birkikçe önerilen Müsteşarlıkça kabul edilen bir sigorta krusunda eğitim görmüş ve sertifikası olan en az üç teknik eleman bulundurduklarına ilişkin belgeler, 
f) Müsteşarlık tarafından gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler. 

Ruhsat, Ticaret Siciline tescil ve Türkiye çapında basımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazete de ilan edilir. Ruhsatın tescil ve ilanından önce brokerlik faaliyetinde bulunulamaz, 

Faaliyetlerin Geçici Olarak Durdurulması 

Madde 12- Brokerlerin, temsil ettikleri kimselerin hak ve menfaatlerine aykırı işlemler yapmaları veya sigortacılık mevzuatına aykırı hareket etmeleri halinde faaliyetleri, ilk defada onbeş gün, tekerrür halinde ise bir ay süre ile Müsteşarlıkça geçici olarak durdurulabilir. 

Brokerlik Ruhsatının İptali 

Madde 13- Brokerlerin; 

a) Brokerlik faaliyetlerine son veya bir yıldan daha uzun bir süre ara vermeleri, 
b) Bu Yönetmeliğin %'inci, 6'ncı ve 7'nci maddelerinde sayılan nitelikleri kaybetmeleri, 
c) Faaliyetleri 12'nci madde gereği daha önce bir ay süre ile durdurulmuş brokerlerin, bir defa daha 12'nci maddeye aykırı davranmaları, 
hallerinde ruhsatları Müsteşarlıkça iptal edilir. Bu maddenin (c) bindi gereğince ruhsatları iptal olunan brokerlere, iptal tarihinden itibaren üç yıl geçmeden sigorta veya reasürans brokeri ruhsatı verilmez.İptal keyfiyeti, Ticaret Siciline tescil ve Türkiye çapında bızımı ve dağıtımı yapılan günlük en az iki gazetede Müsteşarlıkça ilan ettirilir. 

Tutulacak Defter ve Kayıtlar 

Madde 14- Sigorta brokerleri, kanunen tutulması zorunlu olan defterlerden başka birbirini takip eden sayfa numaralı, noterce onaylanmış Sigorta Sözleşmesi Kayıt Defteri tutmak zorundadırlar. 

Sigorta sözleşmesi kayıt defterine, varsa sigorta teklifnamesinin tarihi, sigorta ettirenin, sigortalının ve varsa lehdarının adı, soyadı, adresi, poliçe ve ek belgenin numarası, poliçenin tanzim ve sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, rizikonun türü ve mevkii, prim ve ayrıntısı kaydedilir. 

Reasürans brokerleri ise, kanunen tutulması zorunlu olana defterlerden başka, sigorta sözleşmesi kayıt defteri ile benzeri nitelikte Reasürans Sözleşmesi Kayıt Defteri tutarlar. 

Brokerlerin tutacakları defter ve kayıtlarla ilgili usul ve esaslar Müsteşarlıkça tesbit edilir. Müsteşarlık defter ve kayıtların bilgisayar ortamında tutulmasını düzenleyebilir. 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Tarafsızlık ve Bağımsızlık 

Sigorta veya Reasürans Şirketlerinden Menfaat Temin Etmeme 

Madde 15- Sigorta brokerleri sigorta şirketlerinden, reasürans brokerleri ise reasürans şirketlerinden kuruluş masrafları adı altında veya brokerlik komisyonu dışında dolaylı ya da dolaysız, karşılıklı veya karşılıksız hiç bir şekilde menfaat sağlayamazlar. 

Komisyon 

Madde 16- Sigorta brokerleri, alacakları komisyon oran veya miktarını temsil ettikleri kimselere açıklamak zorundadır. 

Sigorta veya Reasürans Şirketlerine Karşı Bağımsızlık 

Madde 17- Sigorta brokerleri sigorta şirketlerine, reasürans brokerleri ise reasürans şirketlerine bir sözleşme ya da başka bir suretle bağlanamayacakları gibi, sigorta veya reasürans şirketleri de hiçbir şekilde brokerlere kendilerini bağlayacak yetkiler veremezler. 

Ortaklık İlişkileri 

Madde 18- Brokerler aşağıdaki kişileri ortak olarak kabul edemezler: 

a) Sigorta ve reasürans şirketleri ile anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket niteliğindeki acente, prodüktör ve sigorta hasar eksperlerinde %10 ve daha fazla hisseye sahip olanlar ile ortaklık şeklinde kurulan diğer sigorta hasar eksperlerine, acente ve prodüktörlere ortak olanları, 
b) Sigorta ve reasürans şirketleri, acente, prodüktör ve sigorta hasar eksperlerini, 
c) Sigorta ve reasürans şirketlerinin, acentenin, prodüktör ve sigorta hasar eksperlerinin yanında çalışanları. 

Portföy Sınırlandırılması 

Madde 19- Brokerler müsterisinden aksine bir talep olmadığı takdirde en az üç sigorta veya reasürans şirketinden teklif almak, bu teklifleri ve karşılaştırmalı fiyatları müsterilerine bildirmek zorundadırlar. 

Brokerlerin sigorta portföylerinin yüzde 25'inden fazlası tek bir sigortalı veya sigortalı grubuna ait olamaz. 

Brokerlerin, yıl sonu itibariyle bir sigorta veya reasürans şirketine sağlayacakları prim hasılatı, sigorta veya reasürans şirketlerine sağladıkları toplam prim hasılatının yüzde 33'ünü aşamaz. 

Brokerlerin aynı sermaye grubuna dahil olan sigorta veya reasürans şirketlerine sağlayacakları prim hasılatı, sigorta veya reasürans şirketlerine sağladıkları toplam prim hasılatının yüzde 50'sinden fazla olamaz. 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Denetim ve Diğer Hükümler 

Denetim Esasları 

Madde 20- Brokerlerin Kanu ve bu yönetmelik kapsamına giren bütün iş ve işlemleri, Kanunda belirtilen esaslara göre denetlenir. 

Bilgi Verilmesi ve İbraz Yükümlülüğü 

Madde 21- Brokerler, Kanuna göre yetkili olanların, Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri bütün bilgileri vermeye ve isteyecekleri bütün hesap, kayıt, defter ve belgeleri ibraz etmeye mecburdurlar. 

Diğer Yükümlülükler 

Madde 22- Brokerler, mevzuata ve sigorta sözleşmesi yaptırmak isteyenler tarafından kendilerine verilen talimatlara uygun hareket etmek, temsil ettiği sigortalıların veya sigorta şirketlerinin hak ve menfaatlerini korumak, sigortacılığı icaplarına uymak ve görevlerini iyi niyet ve dürüstlükle yürütmek, doğru bilgi vermek ve tazminat ödemelerinde taraflara yardımcı olmakla yükümlüdürler. 

Brokerler, ünvanlarını, aracılık fonksiyonlarını göstden kaçıracak veya gizleyecek şekilde kullanamazlar. Bunların ilan, reklam, afiş ve tabelalarında aracılık hizmetlerinin belirleyen ifadeleri, ünvanları ile aynı puntolarda yazdırmaları şarttır. 

Mesleki Sorumluluk Sigortası 

Madde 23- Brokerler 5 milyar liradan ve her halükarda bir yıl içerisinde aracılıkta bulundukları sigorta ve reasürans sözleşmeleri dolayısıyla tahakkuk ettirilen prim tutarının %20'sinden az olmamak üzere her yıl Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırmak zorundadırlar.Brokerler yaptırdıkları Mesleki Sorumluluk Sigortasının bir örneğini yaptırdıkları tarihten itibaren on beş gün içinde Müsteşarlığa ibraz ederler. 

Tazminat Ödeme Yasağı 

Madde 24- Brokerler, her ne surette olursa olsun sigorta tazminatı veya tazminata ilişkin avans ödeyemezler.Ticari Faaliyet YasağıMadde 25- Brokerler, brokerlik dışında başka bir ticari faaliyetle uğraşamazlar. 

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat 

Madde 26- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber 24/10/1991 tarih ve 21031 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış olması Sigorta ve Reasürans Aracıları Hakkında Yönetmeliğin reasürans aracıları ile ilgili hükümleri yürürlükten kalkar. 

Yürürlük 

Madde 27- Bu Yönetmeliğin 19'uncu ve 23'üncü maddeleri yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten bir yıl sonra, diğer hükümleri ise 1/1/1995 tarihinde yürürlüğe girer. 

Yürütme 

Madde 28- Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Bakan yürütür. 

Geri